124 lata na Br�dnie

Ryszard Szo�wi�ski cieszy si�, �e jego dzie�o ujrza�o �wiat�o dzienne - tymi s�owami, wyra�nie wzruszona, zako�czy�a swe wyst�pienie Regina G�uchowska, prezes Oddzia�u Br�dno Towarzystwa Przyjaci� Warszawy, na promocji ksi��ki "Cmentarz Br�dnowski", wydanej przez Bibliotek� Publiczn� w dzielnicy Targ�wek. 27 marca inicjatorzy i realizatorzy marzenia zmar�ego 21 marca 2003 r. prezesa Ko�a Mi�o�nik�w Br�dna spotkali si� z w�adzami Targ�wka, dyrektorem Cmentarza Br�dnowskiego ksi�dzem Jerzym Go��biewskim, bibliotekarkami Pragi P�noc i Targ�wka oraz m�odzie�� i nauczycielami miejscowych szk�.

Grono tych, kt�rym dzi�kowano na promocji, a tak�e na kartach ksi��ki, jest bardzo liczne. Nale�� do niego m.in.: Czes�aw Czarkowski, przewodnik wycieczek, kt�ry dokona� wyboru grob�w; zarz�d Oddzia�u Br�dno TPW: Krystyna Bachanek, Ryszard Zysek; pracownicy Biblioteki Publicznej w Dzielnicy Targ�wek: Danuta Trzaska (dyrektor), Marcin Paw�owski (ju� nie pracuje w bibliotece, ale deklaruje ch�� wsp�pracy) i grono bibliotekarek.

Pierwsze prace dokumentacyjne Oddzia� Br�dno TPW podj�� w 2003 roku; w lutym zarz�d Oddzia�u podpisa� z dyrektorem Biblioteki umow� o wsp�pracy przy wydaniu ksi��ki. Nawi�zano wsp�prac� z prof. Janem Kieniewiczem i Marianem Piotrem Romaniukiem, kt�ry zacz�� gromadzi� dane od rodzin i bliskich os�b zmar�ych. Tak powsta�a 270-stronicowa "Ksi�ga Pami�tkowa Cmentarza Br�dnowskiego", zawieraj�ca kilka tysi�cy biogram�w pochowanych tu os�b. W trakcie prac nad jej przygotowaniem wykonano te� kwerend� w 10 archiwach; szczeg�lnie przydatne okaza�y si�: Archiwum Akt Dawnych Archidiecezji Warszawskiej i Archiwum Pa�stwowe m.st. Warszawy.

W pierwszej, 70-stronicowej cz�ci ksi��ki, kilku autor�w opisuje histori� cz�ci Warszawy, na kt�rej w 1884 roku za�o�ono Cmentarz Br�dnowski i miastotw�rcz� rol� tej inwestycji: prof. Jan Kieniewicz, Ma�gorzata Ustymowicz, Iwona Zbroszczyk, Marian Piotr Romaniuk.

Osobne rozdzia�y Iwona Zbroszczyk po�wi�ci�a ko�cio�om Cmentarza Br�dnowskiego, a tak�e obyczajom, obrz�dom i tradycji chowania zmar�ych. Nie zabrak�o l�ejszych akcent�w, takich jak wspomnienie o usytuowanej na wprost bramy g��wnej restauracji, zwanej "Kra�cow�", "Ostatnim Przystankiem" lub "Barem pod trupkiem". Jest te� piosenka:

Na �wi�tego Wincentego
Wprost Cmentarza Br�dnowskiego
Piwko si� w butelkach pieni
W budce z piwem panny Gieni.
Po pogrzebie, kto �yw rusza
Do Gieni na haberbusza
Tu s� zdr�wka wszystkich pite
Tych, co odwalili kit�.

Pod��anie tropem historii u�atwiaj� zdj�cia z czasopism z ko�ca XIX wieku. Autorem wielu zdj�� jest te� Pawe� Elsztein, kt�ry na promocji wspomina� swoje zwi�zki z Cmentarzem Br�dnowskim, datuj�ce si� od pogrzebu dziadka Antoniego w 1927 roku. "Jestem szcz�liwy, �e by�em wsp�autorem tej ksi��ki" - powiedzia� pan Pawe�, mimo �e przyjmuj�c propozycj� wsp�pracy spodziewa� si� wydania albumowego i zrobi� prawie 600 zdj��. Mo�na je obejrze� w p�ytowym wydaniu "Cmentarza Br�dnowskiego".

Optymistycznym akcentem spotkania promocyjnego by�a zapowied� dyrektor Danuty Trzaski: niewykluczone, �e uka�e si� poszerzone wydanie "Cmentarza Br�dnowskiego" lub II tom tego wydawnictwa.

Promocji towarzyszy�a wystawa "Anio�y Cmentarne": fotografie Krystyny Bachanek i prace m�odych malarzy, m.in. akwarele uczni�w szk� podstawowych. Ksi��k� "Cmentarz Br�dnowski mo�na naby� za 25 z� w siedzibie Biblioteki Publicznej przy ul. �w.Wincentego 85 od poniedzia�ku do pi�tku w godz. 8 - 19, w soboty 9 -15, tel. 022 814 24 07.

K.
5468